“Dünyamızın geldiği bu aşamada, tüm üretken sektörlerin çevre ile daha iyi bir ilişki sürdürebilmeleri zorunluluk haline gelmiştir. “

Bu nedenle, birçok sektör faaliyetini içerisinde barındıran “YAPILAR/İNŞAATLAR artık bir lüks değil, endüstri için bir hedeftir.

Yeşil Bina/ Sürdürülebilir Bina Nedir?

“Yeşil Bina”,” Sürdürülebilirlik ” binaların kendi çevresi ve içinde olduğu doğaya uyumlu olarak entegre tasarım anlayışı ile projelendirilmesi ve inşa edilmesidir.

Yeşil binalar belirli standartlara uyarak tasarlandığı ve yapıldığı için yaşayanlara ve çevreye standart binaların verdiği zarardan daha az zarar verirler, daha düşük enerji ve su harcarlar ve kullanıcıları için daha sağlıklıdırlar.

Enerji ve su tüketimini düşürmek, bina iç hava kalitesi, çevreci malzeme seçimi, binanın içinde olduğu araziye etkisi, yeşil binalarda dikkat edilen anahtar konulardır.

Yeşil binalar bu özellikleriyle daha sürdürülebilir bir çevre ve şehir oluştururlar.

Yeşil Binalar daha az enerji, su ve işletme giderine sahip olduklarından bina sahipleri için çok daha ekonomiktir. Yeşil Binalar, yüksek standartlı iç çevre kaliteleri ile bina kullanıcılarına sağlıklı ortamlar oluşturarak daha sağlıklı ve verimli olmalarını sağlarlar.

Yeşil Bina /Sürdürülebilir Bina Sertifikası Ne demektir?

Yeşil Bina Sertifikası özet olarak; Bir binanın ve Yerleşkenin, Çevre Dostu, Enerji Verimli ve Sağlıklı yapıldığının konusunun uzmanları tarafından belgelendirilmesidir.

Gelişmiş ülkeler1990’ lı yıllarda bunun farkına varmış ve sürdürülebilir binaların tasarım ve imalatını teşvik etmek amacıyla, binaları sertifikalandırmaya başlamıştır.

Bugün; LEED, BREEAM, DGNB olarak adlandırılan sertifikalar, enerji verimli, yüksek performanslı, çevre dostu ve sürdürülebilir yeşil binaların tasarımı, inşası ve işletmesi için dünya çapında kullanılan rehberleri olan bir sistemlerdir.

BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method) Binaların sürdürülebilirliğini değerlendiren, derecelendiren ve belgelendiren dünyanın ilk değerlendirme sistemi “BREEAM” birçok yeşil bina sertifikasyon sisteminin temelini oluşturmuştur. Ancak İngiltere özelinde gelişmiş, İngiltere’ye özgü olmuş, dünyada kabul görmemiştir. 1990 yılında İngiltere’de başlatılan Yeşil Bina Sertifikası tasarım, şartname, yapım ve işletme yoluyla binaların çevresel performansı için en iyi uygulama standartlarını belirlemektedir.

LEED ( Leadership in Energ& Enviromental Design) Sertifikası, Amerikan menşeili bir sertifika olup, teknolojideki ilerlemeye paralel olarak yenilenen versiyonları ile küresel yeşil bina sektöründe bugün en fazla kayıtlı ve onaylı proje ile ön sıralarda tercih edilen bir sertifikasyon sistemidir.

Bunun nedeni geniş bir alan içerisinde, küresel faaliyet göstermesidir.

DGNB Yeşil Sertifika Sistemi Almanya Sürdürülebilir Yeşil Yapı Sertifikasıdır.

Kaliteye önem veren bir bakış açısı içeren, yapı planlaması ve değerlendirilmesi amacı ile Alman Yeşil Bina Konseyi ve Ulaşım, İnşaat ve Kentsel İlişkiler Birleşmiş Bakanlığı ortaklığında oluşturulmuş bir sistemdir

LEED, BREEAM gibi bir yeşil bina sertifikası olan Alman asıllı DGNB (Deutsche Gesellschaft für Nachhaltiges Bauen/Alman Sürdürülebilir Bina Sertifikası), çevre dostu uygulamalara destek sağlayacak bir fikirdir.

DGNB yeşil bina sertifikası ise bu fikrin fiili belgesidir. Bu belge pek çok sektördeki yapılar için kullanılabildiği gibi geçerlilik süresi de bu belgeyi almış yapıların ömrü kadardır.

YES-TR SERTİFİKASI; Türkiye ise bu yeşil bina çalışmalarını gerçekleştiren ülkeler arasında yerini yeni yeni almaya başarsa da kendi bendinde uygulamış olduğu faaliyetlerle yükselişe geçmiştir.

Yeniliklere ve gelişmelere her daim açık Türkiye’nin bu tarz konularda adım atmaması imkânsız olurdu.

Ulusal olarak hazırlanan YES-TR sistemi uluslararası bilinen LEED (ABD), BREEAM (İngiltere), DGNB (Almanya), CASBEE (Japonya) ve GREENSTAR (Avustralya) Yeşil Sertifika Sistemleri ile benzer yapıdadır.

Yapılacak olan başvurular ise sadece Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş Yeşil Sertifika Uzmanlarının (YESU) aracılığı ile sağlanmaktadır.

YEŞİL SERTİFİKALARININ KARŞILAŞTIRMASI (Tablo: 1)

YEŞİL SERTİFİKALARININ KARŞILAŞTIRMASI (Tablo: 2)

Karşılaştırmalardan da görüldüğü üzere, Diğer Sertifika Sistemleri ile aynı istemleri” içeren YES-TR Yeşil Sertifika Sistemi LEED İle Bire Bir Örtüşmektedir.

Son yıllarda kirlilik seviyeleri arttığı için gezegenin bi değişikliklere ihtiyacı daha da artmış ve buna dayalı olarak da dünyamızda sürdürülebilir inşaat giderek hayat kurtarabilecek bir çözüm haline gelmiştir

Bu nedenle bütün yapı ve inşaat sahiplerine çağrımız;

” Ulusal sertifika sistemimiz olan YES-TR Belgelendirme Sistemine sahip çıkılmasıdır.”

Ancak, şunu belirtmek gerekir ki, süreç o kadar kolay olmamaktadır. Çünkü bunu sağlanabilmesi için birçok diğer şeylerin yanı sıra, daha düşünce, projelendirme ve yapım safhasından itibaren çok detaylı bir planlama ve yatırım gerektirmektedir.

Ancak, mesleğin içerisinde olan bir kişi olarak şunu açıkça belirtmek isterim ki, gm@detam.com.tr “sürdürülebilir inşaat insanlığın yararınadır”, buradan hareketle bizimde, bu konuda devletimizin atmış olduğu Milli ve Ulusal bir Belgelendirme sistemimiz olan YES-TR Sertifikasyon sistemini, behemehâl desteklememiz, LEED, BEREAM, DGNB gibi Uluslararası “Sertifika sistemleri ile aynı düzeyde olan YES-TR Sertifikasyon sistemimize sahip çıkmamız ve dünya çapında tanıtmamız gerekmektedir.

Bu konuda TMMOB https://www.tmmob.org.tr/ Bünyesinde yer alan bütün Meslek Odalarını bu Ulusal sertifika sistemimize sahip çıkmaya çağırıyoruz.

Sürdürülebilir veya sürdürülebilir yapı demek, sürdürülebilir kalkınmayı temel alan yapılar demektir. Bir başka değişle, Sürdürebilir yapılar; tasarımından inşaatının sonuna kadar çok iyi planlanmış yapılardır.

Çünkü, bu yapıların projelendirme ve yapımının her aşamasında, doğal kaynaklardan en iyi şekilde yararlanma ve aynı zamanda yenilenemeyen kaynakların kullanılmaması/kullanılacak ise de en asgari seviyede kullanılması amaçlanmıştır.

Bütün bunların sonucunda ise, çevre üzerindeki etki önemli ölçüde azalmakta ve bu yapılar içerisinde yaşayanlarla birlikte çevresinde, bölgesinde, olan başta insanların refahı olmak üzere, tüm yaşayanların yaşam kalitesi, sağlığı, artmaktadır.

Özellikle, Sanayi ve teknolojinin gelişmesi ile birlikte inşaat sektörünün yaygınlaşması bize şunu göstermiştir ki, geleneksel yapıların çoğu, özellikle doğal kaynakların aşırı kullanımı nedeniyle eko sisteme zarar vermektedir.

Bununla birlikte sürdürülebilir Yapı/inşaat sadece bu doğal kaynakların kullanımını azaltmakla kalmamakta, aynı zamanda konfor ve estetiği de sağlamaktadır.

Bir yapının sürdürülebilir sayılması ve Uluslararası Yeşil Sertifika (YES-TR ) (Sürdürülebilirlik Belgesi) alabilmesi için bir dizi özelliğe sahip olması http://www.detampmo.com.tr/ gerekmektedir.

Bunları genel anlamda şu başlıklar altında toplayabiliriz.

Çevre bakımından Aranılan Koşullar:

Öncelikle, aranılan şartların başında, İstisnasız tüm sürdürülebilir inşaatların doğayla iyi bir denge sağlaması gerekliliğidir. Bunu kısaca; Eko sistemi etkilememesi veya insan yaşamını etkilememesi olarak belirtmekteyiz.

Buradan hareketle; Çevreyi etkilememek ve sürdürülebilir kalkınmadan sapmamak için bu yapıların aşağıdaki konulara odaklanması gerekmektedir:

• İnşa edilecek Bina ve Yerleşkelerin doğaya zarar vermemeleri gerekiyor.

• Yine bu yapılar, Gürültü ve ışık kirliliğine neden olmamalıdır.

• Yapılar ile Çevre arasında her zaman iyi bir denge kurulmalıdır.

• Sürdürülebilir Yapı/inşaatın çevresinde yaşayan insanlar yapım ve işletim sürecinden olumsuz olarak etkilememelidir.

• Yapım ve İşletim sürecinde Doğal kaynakların iyi ve etkin kullanılması gerekmektedir.

Doğal kaynakların etkin ve iyi kullanımı, çıkarılma, imalat, değişim ve işletim sürecinin bütününü ifade eder. Önemli olan bu kaynakların yeniden kullanılabilir olması ve bu kaynaklardan fayda elde edilmesidir. Bir diğer istemişe, bu kaynakların aynı zamanda yenilenebilir enerjilerin iyi kullanılmasına olanak sağlayabilmeleridir.

Bunları aşağıda ki başlıklar altında toplayabiliriz.

• Güneş enerjisi kullanımı.

• Enerji tasarrufu.

• Yağmur suyu toplama.

• Doğal kaynakları israf edilmemesi,

• Suyun yeniden kullanılabilmesi

• Malzemelerin yeniden kullanılabilir olması

Diğer taraftan; Kullanılan malzemelerin kirletici olmayan malzemelerden oluşturulması, sürdürülebilir bir yapı için çok önemlidir. Hatta Tam tersine ana fikir çevreyi hiç etkilememesi olarak kabul edilmektedir.

Bu nedenle kullanılacak malzemeler elde edilme sürecinden başlamak üzere, bu malzemelerin ürettiği atıkların ortadan kaldırılmasına kadar tüm evreyi kapsamaktadır.

• Ekosistem için kirletici olmayan malzemelerin kullanılması.

• Sürdürülebilir inşaatta kullanılan malzemelerin yeterli şekilde geri dönüştürülmesi.

• Yalnızca yerel malzemeleri kullanılması,

• Çevreye ve insanlara toksik olan malzemelerin kullanımından kaçınılması.

Sürdürülebilir kalkınma ve sürdürülebilir inşaat söz konusu olduğunda kirliliğin önlenmesi çok önemlidir. Ve konu çevreye fayda sağlamaya geldiğinde daha da fazlası.

Çevresel etkinin azaltılması

Günümüzde kirlilik dünyamızda yaşayan herkesi, özellikle de kaynakları az olan ülkeleri endişelendiren bir konudur. İnşaat, çevreyi en fazla kirleten faaliyetlerden sadece bir tanesidir. Bu nedenle sürdürülebilir inşaat uzun vadeli bir çözüm olarak değerlendirilmektedir.

Bunun nedeni, sürdürülebilir kalkınmanın ciddiye alınması, Devletlerin, Bankaların ve Global Şirketlerin bu tür projelere yatırım yapmaya başlamasıdır.

Bu oluşum, sadece çevreye fayda sağlamakla kalmayıp aynı zamanda insanların yaşam kalitesini de artıran bir olgudur.

SONUÇ ve DEĞERLENDİRME;

• Bir yapı ancak yukarıda sayılan özelliklerden herhangi birine sahip olması durumunda sürdürülebilir olabilir.

• Aksi halde çevreye hiçbir faydası olmayan sıradan bir binadan başka bir şey olmayacaktır.

• Bu yapılar konforlu ve dayanıklı olabilir ancak uzun vadede hiçbir olumlu sonuç yaratmaz.

• Dahası, kirletici malzemelerin kullanımını ve doğal kaynakların aşırı kullanımını teşvik etmiş olurlar,

• Dünyada hiçbir konforlu yapı, sürdürülebilir inşaatla kıyaslanamaz.

İbrahim OĞUR

İçmimar

(YESU) YEŞİL Sertifika Uzmanı

gm@detam.com.tr / http://www.detampmo.com.tr/