Karbon Ayak İzi Ne Anlama Geliyor?

Karbon ayak izi kişilerin, kurumların, hizmetlerin, üretilen malların, binaların tüm faaliyetleri ile ilişkili olan ve ton cinsinden karbondioksit (CO2) olarak ifade edilen toplam sera gazı emisyonu miktarıdır. Karbon ayak izi aynı zamanda ekolojik ayak izinin önemli bir bileşenidir. Ekolojik ayak izi, ne kadar doğaya sahip olduğumuzu ve ne kadarını kullandığımızı ölçen tek metriktir.

Karbon Ayak İzi Neden Önemlidir?

Karbon ayak izinin önemini anlayabilmemiz için öncelikle sera gazları ve etkilerinden bahsetmeliyiz.

Dünyanın atmosferinde ısıyı tutan gazlara sera gazları adı veriliyor. Dünyada yaşamın sorunsuz devam etmesi için atmosferdeki sera gazlarının dengeli bir oranda olması gerekiyor. Bu gazlar, insan faaliyetleri ile oranı değişmeyen sera gazları ve insan faaliyetleri ile oranı değişen sera gazları olarak ikiye ayrılıyor. Atmosferdeki oranını doğrudan etkileyemeyeceğimiz tek sera gazı hepimizin bildiği su buharı. Diğer sera gazlarını ise karbondioksit, metan, diazot monoksit, ozon ve klorofloro karbon (CFC) olarak sıralayabiliriz. Bugün yaşadığımız sorunun temel nedenini, bu gazların oranının gerekenin çok üzerinde olması oluşturuyor.

Geçtiğimiz yüzyılda dünyanın sıcaklığı 1 santigrat derece yükseldi. İlk duyduğunuzda kulağa pek fazla gelmeyebilir. Ancak bu ısınmanın çok büyük bir kısmının son 30 yılda gerçekleşmesi sürecin ne kadar hızlı ilerlediğinin bir göstergesi. Atmosfere saldığımız gazlar nedeniyle sera etkisi giderek artıyor. Küresel ısınma olarak tanımladığımız bu durumun etkisi önümüzdeki yıllarda daha da artacak. Eğer gereken önlemler alınmazsa içinde bulunduğumuz yüzyılın sonuna kadar sıcaklık artışının +3 dereceyi bulması bekleniyor. Bu da etkilerini bugün bile hissetmeye başladığımız ekstrem hava olayları, seller, ormansızlaşma, deniz seviyelerinin yükselmesi, tarım alanlarının ve biyoçeşitliliğin azalması, iklim göçleri gibi pek çok sorunu beraberinde getirecek. Ancak değişimin derecesi dünyadaki ulusların sera emisyonlarını ne kadar hızlı azalttığına bağlı olarak büyük ölçüde değişecek.

İşte bu noktada karbon ayak izimizin ölçümü ve karbon ayak izi miktarımızı azaltmanın önemi çok daha iyi anlaşılıyor. Karbon ayak izi şu anda insanlığın genel ekolojik ayak izinin yüzde 60’ını oluşturuyor ve en hızlı büyüyen bileşeni. İnsanlığın karbon ayak izini azaltmak, gezegenimizin imkânları dahilinde yaşamak için atabileceğimiz en önemli adım olarak görülüyor.

Karbon ayak izinizi ıslak beton üzerinde bıraktığınız ayak izlerine benzetebilirsiniz. Bıraktığınız bu izler betonda uzun süre bozulmadan kalır. Karbon ayak iziniz de gezegendeki eylemlerinizin kalıcı bir damgası gibidir. Siz farkında olmasanız da yaptığınız her seçim yerküremiz ve atmosferimizde böyle bir iz bırakır.

Karbon Ayak İzini Azaltmak için Bireysel Olarak Neler Yapılabilir?

Karbon ayak izinizi azaltmak için yapabilecekleriniz nerede yaşadığınıza, sahip olduğunuz kaynaklara ve ne kadar zaman ayırabileceğinize göre değişebilir. Ancak küresel ısınma hakkında bir şeyler yapmak istiyorsanız basit değişikliklerin bile büyük etkisi olabilir. İşte hemen uygulayabileceğiniz bazı basit çözümler:

Beslenme

• Yöresel ve mevsimlik ürünler tüketin.

• Et tüketimini, özellikle sığır eti tüketimini sınırlayın.

• Yeniden kullanılabilir alışveriş poşetlerini/çantalarını tercih edin.

• İsrafı önlemek için yalnızca ihtiyacınız olanı aldığınızdan emin olun.

• Pet şişe ile su almak yerine bir su şişesi edinin.

Giyim

• Kıyafetlerinize iyi bakın.

• Değiştirmeyi, ödünç almayı, kiralamayı veya ikinci el satın almayı deneyin.

• Sorumlu bir şekilde üretilmiş, doğal giysiler satın alın.

Ulaşım

• Bisiklete binin veya toplu taşıma kullanın.

• Arabanızı ne zaman ve nasıl sürdüğünüz konusunda bilinçli davranın.

• Mümkün olduğunca uçak yolculuklarından kaçının.

• Hibrit ya da elektrikli arabalara şans verin.

Enerji ve Atık

• Isıtmayı bir derece kısmayı deneyin.

• LED ampul kullanın.

• Kısa duşlar alın.

• Dişlerinizi fırçalarken veya bulaşıkları temizlerken suyu boşa akıtmayın, kapatın.

Karbon Ayak İzini Azaltmak İçin Kurumlar Neler Yapabilir?

Tıpkı bireyler gibi kurumların da karbon ayak izlerini azaltmak için atabileceği pek çok önemli ve etkili adım var. Bazıları önemli dönüşümler gerektiren bu adımlara bir göz atalım:

Yenilenebilir enerjiye yatırım yapın.

• İşletmenizin karbon ayak izini azaltmasının en hızlı ve basit yollarından biri, yeşil veya yenilenebilir bir enerji tarifesine geçmek ya da bu alanlara yatırım yapmaktır.

Tedarik zincirinizle etkileşim kurun ve değerlendirin.

• İşletmenizin tedarikçileri de emisyonlarınızın bir parçasıdır. Karbon ayak izinizi azaltma hedeflerinizi tedarikçilerinizle paylaşın, sizinle aynı fikirde olan işletmelerle çalışmaya öncelik verin.

Dijital ayak izinizin farkında olun.

• Pek çoğumuz mail trafiğimizin oluşturduğu dijital ayak izinin farkında olmasak da çevrimiçi olarak yaptığımız her eylem çevreyi bir şekilde etkiler. Standart bir e-posta yaklaşık dört gram CO2 emisyonuna sahiptir. Bu oran, ekli dosyaların boyutuyla orantılı olarak artar.

• Çalışanlarınızı belirli e-postaları göndermenin gerekli olup olmadığını düşünmeye teşvik edin. Ek göndermek yerine dosya aktarım sitelerinin kullanımını artırmak şirketinizin karbon ayak izini azaltmanızda yardımcı olabilir.

Geri dönüştürün ve yeniden kullanın.

• Çalışanlarınızı sürdürülebilir tedarik hakkında eğitin.

• İkinci el veya yenilenmiş cep telefonları veya dizüstü bilgisayarlar ve ikinci el ofis mobilyaları kullanmak iyi bir başlangıç noktasıdır.

• Gıda atıklarınızı azaltın. Araştırmalar, gıda atıklarının üretiminin, taşınmasının ve işlenmesinin sera gazı emisyonlarında önemli bir yere sahip olduğunu ve çöp sahasına girdiklerinde 20 yıllık bir süre boyunca, karbondioksitten 80 kat daha güçlü olan metan gazı ürettiğini gösteriyor.

Seyahatlerinizi gözden geçirin.

• Zorunlu olmadıkça uluslararası toplantılarınızı online platformlar üzerinden yaparak daha az uçak kullanın.

• Çalışanlarınızı; özel araç yerine servis, toplu taşıma çözümleri ya da mümkünse bisiklet kullanarak işe gelmeleri konusunda destekleyin.

• Hibrit ya da uzaktan çalışma seçeneklerini değerlendirin. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından yapılan bir araştırma, işe arabayla tek yön ve ortalama 10 kilometre giden kişilerin uzaktan çalışmasının, evde artan enerji kullanımına rağmen daha az karbon ayak izi oluşturduğunu gösteriyor.

• Sahada görev yapması gereken şirket araçlarınızı hibrit ya da elektrikli araçlara dönüştürün.

Şirket çalışanlarınızı eğitin. http://www.detampmo.com.tr/

• İşletmelerin daha çevreci olabilmesinin en iyi yollarından biri, kendilerini sürdürülebilir uygulamalar konusunda eğitmektir.

• Çalışanlarınızı Net Sıfır Hedefi Bu bağlantı yeni sekmede açılacak., Sıfır Atık Projesi Bu bağlantı yeni sekmede açılacak., Küresel Amaçlar Bu bağlantı yeni sekmede açılacak. Gibi konularda eğitin ve edindikleri bilgileri şirket içi uygulamalarla içselleştirmelerini sağlayın.